Onderwijs en opvoeding

Fraterscholen

In Indonesië hebben de fraters 13 scholen onder hun hoede, verspreid over verschillende plaatsen. Sommige scholen worden gecombineerd met een internaat voor de kinderen die niet elke dag naar huis kunnen.

Yayasan Don Bosco Manado

De scholen zijn ondergebracht in de Stichting (Yayasan) Don Bosco Manado (YDBM), een overkoepelend orgaan, opgericht door de Fraters CMM in de jaren ’50 van de vorige eeuw. De stichting omvat momenteel drie kleuterscholen (Taman Kanak-Kanak), drie lagere scholen (Sekolah Dasar), drie onderbouw middelbare scholen (Sekolah Menengah Pertama), en vier bovenbouw middelbare scholen (Sekolah Menengah Atas). Daarnaast beheert ze ook vier internaten.

Holistische opzet

De fraterscholen staan in Indonesië goed aangeschreven. De kwaliteit komt vooral naar voren in de holistische opzet van het onderwijs, met aandacht voor geloofsvorming, spiritualiteit, en een uitstekend kennisaanbod. Het schoolgeld is inkomensafhankelijk. Daardoor kunnen ook kinderen uit gezinnen met een laag inkomen naar deze scholen. Niet alle leerlingen zijn katholiek: ook andersgelovigen zijn welkom, en vanwege de goede reputatie van de fraterscholen komen er dan ook kinderen met een islamitische of niet-religieuze achtergrond naar de scholen van YDBM.

Context

Basisscholen van de overheid in Kenia zijn gratis. Maar wel zijn er kosten voor het uniform, reiskosten, en boekengeld. Slechts een derde van de basisschoolleerlingen in Kenia gaat door naar het middelbaar onderwijs. In tegenstelling tot de basisscholen zijn de scholen voor voortgezet onderwijs niet gratis, en veel gezinnen kunnen de kosten niet betalen.

Scholen voor armen

In Kenia zijn de fraters in het verleden begonnen met cp’s (coaching programs), niet-officiële middelbare scholen voor arme kinderen, die zich geleidelijk aan tot officieel erkende scholen hebben ontwikkeld. De afgelopen jaren heeft de provincie geprobeerd deze scholen financieel minder afhankelijk te maken van geld vanuit het Westen. Dat is gedeeltelijk ook gelukt. Het betekende echter dat schoolgelden moesten worden geheven met consequenties voor de leerlingenpopulatie. Wel zijn er bijvoorbeeld studiebeurzen beschikbaar voor arme leerlingen, zodat ook zij het schoolgeld kunnen betalen.

Onderwijs in sloppenwijk

Zo is er in de buurt van Nairobi bijvoorbeeld de St. Justino middelbare school. Gelegen in de sloppenwijken van Kayole ligt een klein dorpje genaamd Soweto. Het staat bekend als een ‘hemel van alle kwaden’. Het leven is er hard, met veel drugsverslaving, prostitutie en straatroven. In dit gebied is onderwijs een uitdaging. Maar tegen alle verwachtingen in heeft de St. Justino High School zich ontwikkeld tot een school die goed aangeschreven staat vanwege de hoge kwaliteit van het onderwijs.

Onderwijs voor blinden en doven

In 1970 startten de Fraters CMM een gespecialiseerd opleidingsinstituut voor blinden in Sikri, het ‘Sikri Technical Training Institute’. Deze vorm van onderwijs was in Kenia toen nog erg schaars. Er werd een agrarische beroepsopleiding geboden voor visueel gehandicapten, en sinds 1976 ook voor doven, die hen in staat stelt zelf in hun levensonderhoud te voorzien. Voor dit doel begonnen de fraters tevens een grote boerderij naast de school. In 1988 werden de educatieve voorzieningen uitgebreid met lessen in houtbewerking en weven. De opleiding is inmiddels overgedragen aan de overheid, maar er is nog steeds een frater werkzaam als vrijwilliger.  Onderwijs aan gehandicapten komt nog steeds moeilijk van de grond in Kenia. Het is van essentieel belang er meer bekendheid aan te geven, niet alleen om nieuwe cursisten te werven, maar ook ten behoeve van een bredere acceptatie van gehandicapten in de Keniaanse samenleving.

Onderwijs

De fraters hebben in Namibië een belangrijk bijdrage geleverd aan het onderwijs in het land. In 1962 begonnen de fraters een school in Windhoek; het St. Paul’s College. Vanaf 1991 is de schoolleiding overgedragen aan leken. De fraters voelen zich echter nog steeds betrokken bij deze school. In 1995 begonnen de fraters in het Noorden van Namibië, in Sambyu, met een middelbare school, de St. Boniface School. In latere jaren is de schoolleiding overgedragen aan leken. Aanvankelijk bleven er nog wel fraters werkzaam als docent op deze school. De betrokkenheid van de fraters is eind 2013 echter beëindigd en de communiteit in Sambyu is toen gesloten. Nog steeds staan de voormalige fraterscholen in Windhoek en Sambyu-Rhundu erg goed bekend. Op dit moment hebben de fraters geen eigen scholen meer in Namibië. De jonge Namibische fraters zijn nagenoeg allemaal nog in opleiding. In 2014 werd een nieuwe communiteit gestart in Tses. De fraters zijn daar betrokken bij een middelbare school, als leerkracht of anderszins.

Colégio Padre Eustáquio

De school in Belo Horizonte (Brazilië), Colégio Padre Eustáquio, werd in 1962 opgericht door de fraters. Aanvankelijk als middelbare school, later werd het onderwijsaanbod uitgebreid, van kleuter- tot middelbare opleiding. De dagelijkse leiding van Colégio Padre Eustaquio, opgericht door de fraters in 1962,   is al enkele tientallen jaren in handen van  – zeer bij de congregatie betrokken – leken. Het regionaal bestuur van de fraters in Brazilië vormt nog steeds het bestuur van de school. Naast het gewone onderwijs biedt de school ook naschoolse opvang en taalcursussen voor ongeletterden.

Middelbare beroepsopleiding, Gleno

Nadat de fraters rond de onafhankelijkheidsstrijd en de burgeroorlog in Oost-Timor zich hebben moeten terugtrekken uit Gleno, is de congregatie opnieuw met een communiteit in Gleno begonnen in 2008. De fraters hebben toen de leiding op zich genomen van een middelbare beroepsopleiding, voornamelijk gericht op de horeca. Nadat men jarenlang was gehuisvest in een lagere-schoolgebouw, hebben zij in 2014 een nieuw gebouw betrokken. Dit gebouw is gereedgekomen met steun van de Oost-Timorese overheid. De congregatie heeft de grond gekocht en daarmee het eigendom van de school verworven.

Internaat, Suai

In 2011 is er een verzoek gekomen van de jezuïeten om een internaat in Suai over te nemen. Dit werd in 2012 gerealiseerd. De jongens die in het internaat wonen gaan naar nabijgelegen scholen. Het internaat biedt de mogelijkheid om goed onderwijs te volgen op een verder weg gelegen school. Na schooltijd krijgen de leerlingen huiswerkbegeleiding, en ze kunnen deelnemen aan muziekles en sportactiviteiten.

Parochieschool, Dili

De fraters in Oost-Timor werken ook in Dili, in de wijk Becora in de parochieschool ‘Hati Kudus’, in een lagere middelbare school (SMP) en in een hogere middelbare school (SMA).

Toekomst

De grote wens van de regio Oost-Timor is om een eigen middelbare school in Hera te beginnen. De gesprekken daarover zijn gaande. Realisering van een dergelijk project vraagt echter grote financiële inspanningen.