Geschiedenis

Al meer dan anderhalve eeuw zijn de fraters in veel landen aan het werk op het gebied van onderwijs, jeugdwerk, ziekenzorg en kerkopbouw. Hun aandacht gaat in het bijzonder uit naar arme mensen en jongeren die onder moeilijke omstandigheden opgroeien.

Fratergeschiedenis in hoofdlijnen

De fratercongregatie is gesticht in 1844 in Tilburg. De stichter, bisschop Joannes Zwijsen, was erg aangegrepen door de armoede die hij tegenkwam in de opkomende fabrieksstad en op het platteland rondom. Veel kinderen kregen nauwelijks onderwijs en er waren maar heel weinig voorzieningen voor de opvang van zieken, ouderen, weeskinderen en gehandicapten.

Zwijsen verzamelde een aantal mannen en vrouwen om zich heen die zich, vanuit de katholieke kerk, voor betere levensomstandigheden in de stad wilden inzetten. Daarin was hij zeer succesvol want de door hem gestichte congregaties van zusters en fraters groeiden enorm snel. Rond 1850 waren er al bijna duizend zusters en meer dan honderd fraters in tal van sociale en kerkelijke projecten aan het werk. Het ging vooral om projecten voor arme mensen, die door Zwijsen ‘werken van barmhartigheid’ werden genoemd.

Om die reden gaf Zwijsen zijn congregaties de naam van barmhartigheid mee, ze heten Zusters en Fraters van Onze Lieve Vrouw, Moeder van Barmhartigheid. In de volksmond worden ze meestal gewoon Fraters van Tilburg en Zusters van de Oude Dijk genoemd, ook al zijn ze in de loop der jaren op veel meer plaatsen aan het werk.

De geschiedenis van de fraters beslaat dus een periode van ruim 170 jaar: in totaal zijn er in die tijd meer dan 3500 fraters geweest (nu zijn dat er zo’n 270 in 8 verschillende landen).

Hieronder vindt u een kort overzicht van de fratergeschiedenis in zes verschillende thematische schermen (klik op de afbeeldingen).

Bisschop Zwijsen (1794-1877)

bisschop zwijsen

Uitbreiding (1844-1940)

moederhuis fraters cmm eind 19e eeuw

Missies (1885-1963)

fraters suriname

Herbronning (1960-1994)

Voltooiing (vanaf 1970)

Frater Andreas (1841-1917)

Geschiedschrijving

De meest recente geschiedschrijving in boekvorm is voorlopig enkel beschikbaar in het Engels. Dit werk wordt uitgegeven in losse delen, waarvan deel 1 en 2 reeds gepubliceerd zijn:

Charles van Leeuwen, History of the Brothers of Our Lady Mother of Mercy (Valkhofpers, Nijmegen 2014).
Volume 1: Bishop Zwijsen and his First Brothers.
Volume 2: Conscientious and Caring. A Portrait of Father Superior de Beer [1821-1901].

Een Nederlandse en een Indonesische vertaling zijn in voorbereiding.

Fraters vandaag

De fratergemeenschap telt nu wereldwijd zo’n 270 fraters in acht landen. Behalve in Nederland en België, waar de congregatie begon, zijn er fraters in Indonesië, Oost-Timor, Kenia, Namibië, Tanzania, en Brazilië.

Door onze aanwezigheid in acht verschillende landen en op vier continenten, vormen we als fraters echt een internationale gemeenschap. Het is wel zo dat de situatie de laatste jaren snel verandert: in westerse landen neemt het aantal fraters af, terwijl er groei is in Indonesië, Oost-Timor, en Kenia. Dit heeft gevolgen voor ons bestuur, voor de communiteiten waarin we wonen en de projecten waarin we werken.

Uitdagingen en kansen

Nog meer dan vroeger zullen we als fraters projecten van onze zending en vorming aanpakken met teams waarin verschillende nationaliteiten zijn vertegenwoordigd. Ook zullen er geleidelijk aan meer gemengde communiteiten komen waarin fraters uit verschillende landen samenleven: dat heeft zeer interessante kanten, maar stelt ons ook voor bijzondere uitdagingen. We moeten immers leren omgaan met taal- en cultuurverschillen in relatief kleine leefgroepen. Dat is merkbaar van de keuken tot de kapel, van de inrichting van onze woonkamers tot de manier waarop we onze vrije tijd doorbrengen en samen ontspanning zoeken… In onze vormings- en trainingsprogramma’s besteden we aandacht aan het proces van ‘internationalisering’ van onze gemeenschap. We organiseren bijvoorbeeld internationale bijeenkomsten, uitwisselingen en stages, zodat we nog meer vertrouwd kunnen raken met het internationale aspect dat ons fraterleven kenmerkt: met de vragen die het ons stelt en de kansen die het ons biedt!

Bewogen om een betere wereld

‘Internationalisering’ is een begrip dat de hele fratergeschiedenis tekent. Als we als fraters werken aan internationalisering, dan is dat niet omdat we een ‘goed geoliede multinational’ willen worden, maar dan moeten we dat zien tegen de achtergrond van onze (grenzeloze) evangelische roeping: onze passie voor Christus en ons bewogen zijn om een betere wereld. We vormen wereldwijd één familie van broeders en werken gezamenlijk, binnen de wereldkerk, aan één grote missie van barmhartigheid.