Gevangenispastoraat

Denk aan de gevangenen, alsof jullie zelf met hen gevangen zaten. Denk aan de mensen die worden mishandeld. Vergeet niet dat jullie hetzelfde kan overkomen!

Hebreeën 13, 3

Frater Henrique Matos CMM is vanuit de stichting APC (Apoio à Pastoral Carcerária – Ondersteuning Gevangenispastoraat) betrokken bij het gevangenispastoraat in het Detentiecomplex van Bicas in Brazilië.

Wat doet een gevangenispastor?

Gevangenispastoraat is de evangeliserende aanwezigheid van de katholieke kerk in de gevangenis. De pastoraal werker bezoekt de gevangen in naam van Jezus en hij of zij probeert in dat werk een instrument van de Heilige Geest te zijn. De pastoraal werker in het gevangenispastoraat weet dat God al aanwezig is in de realiteit van de gevangenis, zowel in de persoon van de gedetineerde als in de cel waar hij zich bevindt. God, een liefhebbende en barmhartige Vader, sluit niemand uit en wil dat iedereen de volheid van het leven kan bereiken. De pastoraal werker belichaamt in zijn bezoek aan de gedetineerde deze boodschap van geloof, hoop en vooral van goddelijke liefde die geen grenzen kent.

De gevangenispastor streeft naar humanisering van het gevangenissysteem en naar de re-integratie van de gevangene in de samenleving. Met respect benadert hij de gevangene en erkent hij zijn waardigheid als kind van God en als burger, met alle mensenrechten die de wet hem biedt, behalve de vrijheid om te gaan en staan waar hij wil, voor een bepaalde tijd.

Barmhartigheid

De diepere motivatie van de gevangenispastor is barmhartigheid, in een drievoudige dimensie (vgl. Lk 10: 25-37):

De realiteit zien zoals die is, zowel vanuit het standpunt van de gedetineerde als vanuit de situatie waarin hij zich bevindt.
Het innerlijk bewogen worden door wat men ziet.
In beweging komen: iets doen om het lijden te verlichten. Dat kan door persoonlijke nabijheid, woorden van solidariteit, troost, aanmoediging en advies, gebed, hulp bij basisbehoeften, goede literatuur en religieuze voorwerpen die geloof uitdrukken.

Geen ‘zieltjes winnen’

Een gevangenispastor maakt geen reclame voor een kerk en wil niet per se nieuwe ‘aanhangers’ werven voor een bepaalde religieuze confessie. Evenmin geeft de gevangenispastor prioriteit aan Eucharistievieringen of gebedsdiensten, omdat de voorkeur wordt gegeven aan het persoonlijk contact met de gevangene, naar het voorbeeld van Jezus. Jezus was onder ons als de levende aanwezigheid van de ‘Vader van alle barmhartigheid en God van alle troost’ (2Kor 1,3). Hij sloot niemand uit, en bood aan allen, zonder uitzondering, redding en toegang tot nieuw leven in de volheid van liefde.

Luisteren

Het gevangenispastoraat wil met name ‘luisteren’. De pastoraal werkers willen niet enkel ‘aanhoren’ wat de gedetineerde zegt, maar ze willen wil bewust luisteren, met aandacht, begrip en empathie. Zo ontstaat er een dialoog waarin de gevangene het gevoel heeft dat hij in zijn persoonlijke uniekheid wordt gewaardeerd. Er kan er wederzijds vertrouwen en acceptatie ontstaan; zeer belangrijke elementen in het moeizame proces van persoonlijke, gezins- en gemeenschapsherintegratie.

Interesse?

Om gevangenispastor te worden is een goede voorbereiding nodig. Het APC waar frater Henrique werkzaam is verwijst hiervoor naar het afstandsonderwijs (EAD) van de Katholieke Universiteit van Don Bosco UCDB) in Campo Grande (MS) in Brazilië, maar ook in Nederland is hier een opleiding voor te volgen, bijvoorbeeld bij de Tilburg School of Catholic Theology.

frater Lawrence Obiko, algemeen overste van de Fraters CMM, op bezoek in het APC.

medewerkers APC.