Ik ben nu dertig jaar met barmhartigheid bezig. Het wordt voor mij een steeds rijker begrip, en ook eenvoudiger.

Ten diepste heeft ons leven te maken met toewijding aan God

Toen ik in Nijmegen studeerde brak die hele anti-autoriteits-, seksualiteits- en religieuze revolutie – met de God-is-dood-theorie – uit. Dat gooide mijn leven, maar ook het leven van mijn gemeenschap ondersteboven. Het raakte ons leven ongelooflijk, ongelooflijk. De religieuze revolutie brak de formalistische manier van geloven open. Het brak open dat geloven alleen ging over wat mag, wat niet mag en wat moet. Dat was voor mijzelf een heel pijnlijk proces, omdat mijn beelden van God in gruzelementen gingen.

Eigenlijk weet ik het nou nog niet. Het is meer de weg van het niet weten dan van wél weten. Het geloof bestond eerst uit: zo is het, dat geloof je, daar is geen discussie over, God is overal. Maar toen zeiden de mensen: dat is misschien wel waar, maar ik beleef alleen Zijn afwezigheid. Dat is zo’n omslag geweest. Dan kom je bij geloven als beleving. Het is een hele weg om daarin, als je leven ten diepste met God van doen heeft, je weg te vinden.

Voor mijzelf heb ik op een gegeven moment het prakkiseren, het verstandelijk daarmee bezig zijn opgegeven. Jezus zegt: God liefhebben en je naaste als jezelf. Laat mij dan maar proberen lief te hebben. En als die twee geboden zo met elkaar samenhangen, dan zal als ik dat probeer ook wel helderheid komen in het geheim van het leven.

Het is echt een keuze geweest: ik neem als richtsnoer het evangelie. Dat is geen spoorboekje, maar daar staat wel in hoe goed te leven. Jezus wijst geen gemakkelijke weg, maar wel een leven dat gelukkig en vruchtbaar maakt.

In één hand houdt Jezus zijn Vader vast, met de andere hand houdt hij de mensen vast. Dat probeer ik te volgen, ook al ervaar ik het niet. Dat heeft mij, ik zou bijna zeggen, gered.

Barmhartigheid

Toen ik in 1968 in het bestuur kwam, merkte ik met andere mensen: als wij onze spiritualiteit niet vernieuwen, zijn we dood voor we dood zijn. Als we er geen nieuwe inspiratie uit kunnen putten, dan verlies je je motivatie en ook elkaar. Toen hebben we in een proces van herbronnen – waar leefden de eerste generaties fraters uit?, wat maakt leven vruchtbaar? – herontdekt dat barmhartigheid ons centrale thema is. En dat het woord van onze stichter was: al wat jij gedaan hebt voor mijn broeders en zusters, heb je aan mij gedaan.

Ik ben nu dertig jaar met barmhartigheid bezig. Het wordt voor mij een steeds rijker begrip, en ook eenvoudiger. In die tijd hebben wij er zeker een jaar of drie over gedaan totdat in onze gemeenschap die herontdekking tot leven kwam. Ik heb erover geschreven: ik heb de barmhartigheid in mijn rugzak – terwijl er heel veel uit die rugzak weg is – waardoor ik met zin en zinvol kan leven.

Dan ontdek je dat barmhartige liefde de kern is waar het evangelie over gaat, dat Jezus het er steeds over heeft: de zorg voor elkaar, maar ook juist voor het kwetsbare, het zwakkere, het afgeschrevene. Dan ontdek je dat het in alle grote geestelijke stromingen een rol speelt: in de islam, het boeddhisme, en ook bij grote filosofen, zoals Levinas. Maar wat barmhartigheid is, heb ik vooral uit de Bijbelse parabels geleerd.

Om een gelovig mens te worden, heb je een leven nodig

Om een gelovig mens te worden, heb je een leven nodig. Je kunt het ook verliezen. Dat heb ik vanmorgen nog gehad, toen iemand zei: ik stop met alles. Ik zei: daar ben je niet toe in staat, jij. Maar ik snap het omdat ik dat uit eigen ervaring ken. Houd eens op met je druk te maken; dat je niet weet wat geloven is. Kijk in het evangelie wat je moet doen om die weg van het geloof te volgen. Doe dat en leef. Wees er tevreden mee dat dat het is. En zeg dan maar wat in het evangelie staat: ‘Heer, ik geloof, maar kom in Godsnaam mijn zwak geloof te hulp.’

Het licht in de scheuren van het bestaan

Ik moest gisteren een verhaal houden over integer leiderschap. Ik gebruik dan altijd Leonard Cohen: Anthem. Hij zingt een loflied op de imperfectie van de wereld. Maar dan komt het refrein: Ring the bells that still can ring, there isn’t a perfect offering, there is a crack in everything, that’s how the light gets in.

Ga niet zitten mopperen: ‘We hebben het verkeerd gedaan, God straft ons.’ Kom op, laten we de klokken luiden. Blijf geloven dat dat rijk van vrede kan komen. There isn’t a perfect offering. Nee, je bent ook niet perfect, er zit ook een crack in jou. Ga aan de slag, maak vuile handen, je maakt fouten. Je moet die scheur niet groter maken, je moet er het licht in laten vallen. Dan wordt de wereld niet perfect, maar wel mooi. Dat is barmhartigheid.

frater Wim Verschuren CMM (Nederland)

Fragmenten uit: ‘Het goede leven van Wim Verschuren’, door Jurgen Tiekstra. Een interview met Wim Verschuren, gepubliceerd in het Friesch Dagblad op 24 december 2010.